Iscurtende su discu nou de Ilienses, ‘Jae’, chi essit a concruos de custu mese pro sa Masked Dead Records, diamus pòdere pensare a una colunna sonora pro metràgios de màdrighe antropològicu-simbòlica, a una sessione de iscurtu in mesu de padentes iscurigosos cun cùfias silent o, galu mègius, a cuntzertos in mesu de pedras e de nuraghes dende indicos pro sos biàgios nostros conca a su chi fìamus. ‘Jae’, est a nàrrere ‘chiave’ in sardu literàriu. Est custu su tìtulu chi Mauro Medde e Natascia Talloru ant seberadu pro sa faina antitzipada dae s’essida de Hampsicora su mese de cabudanni in pessu coladu (sa crae de s’annu nou pro nois sardos). E deretu lis amus pregontadu ite sunt collende dae custa anteprima. E cales sunt sos isetos pro s’album intreu.
Podimus nàrrere chi su mese de ‘capidanni’ est sa mègius muta pro nois in contu de mùsica noa. Sa ‘canthone’ primidia dae s’album ‘Jae’ ponet in craru su sonu de su traballu nou e si narat ‘Hampsicora’ pro s’eroe nostru chi gherreit contra a Roma su 215 in antis de Cristos. Paret chi sa gente siat cuntenta e nos auguramus chi gasi abarret iscurtende ‘Jae’ pro intreu. Nois semus ditzosos de su chi nos est benende ca est su chi aìamus pensadu pro su chi pertocat sos contos, sos sonos e sa calidade.
Torrende a sa crae, dae ue movet su disinnu de titulare ‘Jae’ custa faina bostra? Cale ghenna cherides abèrrere?
Totu naschet dae unu poeta mannu chi chistionaiat de sa gana maca de s’òmine de connòschere ‘sas jannas de su mistèriu’ intre vida e morte, astros e abissos, lughe e iscuru. Pro nois est de importu a torrare oe a parte de su connotu, ammentende chi nche semus in suta de sas leges de sa natura, in intro de custu tempus. E mancari chi s’òmine siat ‘guturrosu’, cussos àidos non nche los brincat. Sa ‘Jae’ diat èssere sa manera de nche los brincare cussos àidos e cussas lèges, sa manera de bìnchere sa Natura, sa vida e sa morte.
Mirende a sos tìtulos de su discu semus bidende cantzones giai connotas. Ite ligàmene b’at cun sas inèditas: sas giai mentovada ‘Hampsicora’ e sa titletrack ‘Jae’?
A pustis de s’album ‘Civitates Barbariae’ amus pensadu de mudare unu pagu sa manera de iscrìere ‘canthones’ sighende unu ghetu prus ‘rituale’. E cando est lòmpidu su tempus de fàghere su traballu nou nos semus abbigiados chi sas cantzones fatas intraiant bene in parte a su de como. Faghende gasi amus fintzas cuntentadu a sos chi cheriant a pònnere in discu cosas comente ‘Arbeschet’, ‘Tzonca’ e totu cussas.
Curiosos semus: comente naschet unu petzu bostru? Dae una mùida noturna? Dae unu sonu onomatopèicu? Dae una sulada de bentu? Dae unu versu-crae de unu poeta mannu de Sardigna? Dae una paràula nuràgica? Dae unu corfu guturale a ghisa de càntigu a tenore? E comente est chi ghetades totu a pare finas a otènnere sa cumassa finale?
Tando, nois pensamus chi si tenes passione pro custa terra non b’at cosa chi non ti pòngiat pensamentos in conca. A ue ti fùrrias, in custu logu b’at contos, ammentos, mistèrios, sinnos de òmines in su tempus, sonos e cosas chi non cumprendimus e mai amus a cumprèndere. ‘Jae’ – torrende a su poeta in antis mentovadu – est una moda de tziu Remundu Piras; ‘Eròes’ tenet sas paràulas de Màriu Màsala; ‘Ex-Voto’ de Pepinu Mereu; ‘Arbeschet’ de Luca Sedda. ‘Ili Iur In Nurac Sessar’ sunt paràulas chi agatamus in su nuraghe ‘Aidu Entos’ de su sartu de Bortigale. A sa prima amus gherradu meda a los pònnere paris ca sos sonos nostros sunt agrestes meda; a bellu a bellu sunt intrados in mesu ammaniende tumbarinos e tumborros prus a modu e chirchende de cumprèndere mègius sa natura de su sonu chi teniant. E medas bortas discos intreos podent mòvere dae unu sonu ebbia.
Comente pensades de torrare a propònnere su repertòriu in sede de cuntzertu?
Cando nos est brincadu a conca a sonare cun totu custa cosa nos semus abbigiados chi fiat unu machine. A sa prima amus gherradu e non beniat bene, tando a pustis amus acontzadu medas cosas e semus resèssidos a adderetzare sa chistione. Su beranu de s’annu coladu amus comintzadu a sonare cun Gianframco Delussu e Ignazio Cuga de Kre^u (cun issu sunt a mesapare ca Mauro sonat su bassu in su progetu suo black metal, ndr) e ocannu amus fatu prus de una dèghina de ‘live’ mescamente in nuraghes, litos e perdas sacras. Podimus nàrrere chi, a pustis de gherras e pensamentos, como su ‘live’ benit bene!
Ma como narade·nos comente protzedet cun sa Masked Dead. S’impèllida giusta bos est dende custa eticheta?
A dies de oe sa chistione de sas etichetas est semper prus difìtzile a la cumprèndere. Medas bortas chie faghet mùsica cheret intrare a mesu de gente cun giros mannos e non pensat chi tocat a mòvere dae su chi ses tue comente grupu. Ca mancari su giru est bonu ma no andat bene pro te, o mancari non ti sighint a modu e tando ses cun issos ebbia pro fàghere nùmeru. Nois podimus nàrrere chi cun Matteo de sa Masked Dead Record nos semus buschende bene ca tenet una bella manera de traballare, mescamente ca nos sighit a de die e a de note, ca nos agiudat e ca nos faghet crèschere. Ischit su suo. Sena pretesas mannas semus cuntentos de crèschere traballende·bi paris cada die.
Serrende·la: ma in Barbària ite b’at capitende? Ais mentovadu a Kre^u e diat pàrrere chi ambos nde siais boghende sonos dae suta de una terra covecada dae pìgios de tempòrios colados. Como fintzas sa DeAgostini at torradu a publicare in vinile ‘Umbras de Barbagia’ de Downfall of Nur in sa collana Hard & Heavy. Diamus pòdere faeddare de un’iscena barbaritzina?
A bortas nois etotu pensamus chi b’at àpidu carchi cosa chi nos nch’at torradu a domo e, medas bortas, in custa terra, s’intendet e no ischis ite est. Cada unu de nois at ascurtadu mùsica de cada genia, amus istudiadu sa mùsica o àteras formas de arte e amus coladu tempus istende in tzitades e in aterue. A unu tretu de sa vida, cun totu s’arte chi b’est in su mundu, sas raighinas de Barbàgia nos ant fatu a cumprèndere chi s’òpera prus manna dae ue pigare suntos la tenimus a fùrriu. E mancari, in su tempus benidore, àteros ant a sighire custa àndala. Si amus a pòdere chistionare de un’iscena no at a èssere mègius o peus de su restu, ma nessi at a èssere sintzera!
E como, a sos chi s’ant lèghidu custa intervista, ite saludu li dais?
Naramus semper chi Ilienses esistit ca b’at gente chi ascurtat e leghet, chi iscriet e pensat, chi tenet passione pro custa terra e pro sos ammentos de su tempus coladu. A custa gente e a Nemesis pro nos àere dadu cara andat su saludu nostru. A nos bìdere sanos.